Hallux valgus (standsafwijking grote teen)
Hallux valgus is een standsafwijking van de grote teen. De grote teen staat hierbij naar buiten gericht.
Soms ontstaat er een pijnlijke (ontstoken slijmbeurs aan de) binnenzijde van de grote teen. Dit wordt een bunion genoemd. De grote teen zal in een verder gevorderd stadium ook in een gedraaide stand/rotatie komen te staan.
Op jonge leeftijd kan er al sprake zijn van hallux valgus bij met name dames. Op latere leeftijd komt het vooral voor bij vrouwen (90% van de gevallen). Er lijkt een erfelijke factor aanwezig te zijn, omdat het bij vrouwen vaak in de hele familie voorkomt.
Meestal komt een hallux valgus in combinatie met een verkorte achillespees of een doorgezakte voet. Ook smalle damesschoenen helpen niet mee.
De schoen is vaak te smal en door de hoge hakken komt er extra druk te staan op de voorvoet.
Klachten bij een hallux valgus
Als er sprake is van pijn bij hallux valgus, komt dat meestal door een bunion. Deze kan door druk van de schoen geïrriteerd raken en er ontstaat dan een slijmbeursontsteking in de teen. Ook de tweede teen (naast de grote teen) kan in de knel komen te zitten. Dat geeft een drukplek.
De scheefstand kan pijn in de hele voorvoet geven en ook ander voetklachten doen ontstaan.
Feiten:
◦ meer dan 85% van de hallux valgus operaties is succesvol, ook op langere termijn (> 10 jaar)
◦ moderne verdovingstechnieken (zoals enkel-zenuwblokkade) hebben de pijn sterk verminderd
Behandeling van een hallux valgus start vaak met dragen van wijder schoeisel met een soepele teenruimte, of aanpassen (uitstulpen) van de teenruimte bij de knok. Soms kan een steunzool en/of vilt en gel in de schoen verlichting brengen, omdat daarmee de druk verminderd kan worden.
Om de voet in een ‘normale’ schoen te laten passen is meestal een operatie nodig. De beslissing om te opereren is aan u. Deze beslissing hangt af van de pijn, en van uw dagelijkse bezigheden.
De hallux valgus operatie
De operatieve resultaten zijn duidelijk verbeterd met het inzicht dat er verschillende soorten hallux valgus bestaan en dat er dus meerdere, verschillende operatiemethoden gebruikt moeten worden om een optimaal resultaat te bereiken. Er zijn meer dan 100 technieken beschreven. Welke operatietechniek er wordt toepast hangt af van een aantal patiënt-specifieke factoren, zoals de ernst van de hallux valgus, de configuratie van de voet, de röntgenfoto en het al dan niet aanwezig zijn van artrose van het grote teengewricht.
Bij de hallux valgus operatie wordt het eerste middenvoetsbeentje dichter tegen het tweede middenvoetsbeentje geplaatst om vervolgens de pezen van de grote teen weer op de juiste plaats terug te brengen. Kort samengevat zal de orthopedisch chirurg eerst een snee maken aan de zijkant van de voet, over de knok , waarna de botten en pezen worden gecorrigeerd. Som sis een tweede snee nodig aan de buitenkant van de teen. Er bestaan verschillende manieren om de botten en pezen van de voet te corrigeren. Afhankelijk van uw leeftijd, invulling van uw dagelijks leven, maar vooral de ernst van de hallux valgus wordt bepaald welke operatie techniek wordt ingezet.
De chevron osteotomie
Deze voetoperatietechniek wordt toegepast bij een milde hallux valgus. De orthopedisch chirurg maakt een snee aan de zijkant van de voet en verwijdert een stukje van de knok. Vervolgens wordt een V-vormige (chevron = V in de Franse taal) zaagsnede gemaakt in het eerste middenvoetsbeentje en worden de botdelen in de verbeterde stand aan elkaar bevestigd met een schroef die in het bot verzinkt en niet meer verwijderd hoeft te worden.
De scarf osteotomie
Bij een ernstigere vorm van een hallux valgus wordt deze operatietechniek toegepast. De orthopedisch chirurg maakt een lange snee aan de zijkant van uw voet, over de knok. Een deel van de knok wordt weggehaald, zonder het gewricht te beschadigen. Dan wordt een Z-vormige zaagsnede gemaakt in het eerste middenvoetsbeentje. De botdelen van het middenvoetsbeentje worden in de verbeterde stand aan elkaar bevestigd met twee schroeven die in het bot verzinken en niet meer verwijderd hoeven te worden. Ook het gewrichtskapsel van de grote teen wordt gecorrigeerd.
Akin osteotomie
Aan alle drie de bovenstaande methoden wordt soms een standscorrectie in de grote teen toegevoegd tijdens de operatie, een Akin osteotomie. Hierbij wordt een klein wigje uitgenomen en de positie van de grote teen (verder) verbeterd. De grote teen kan hierdoor in een nog rechtere stand worden gebracht. Het grote teen gewricht blijft beweeglijk en de nabehandeling verandert er ook niet door.
Hoe is de nabehandeling?
Hou er rekening mee dat u na de operatie een tijd rustig aan moet doen en niet direct weer alles kunt. Hoe uw revalidatietraject precies verloopt hangt ook af van de gebruikte operatietechniek. Als de orthopedisch chirurg een chevron- of scarf osteotomie heeft gedaan, zult u na de ingreep 8 weken met een loophulpmiddel moeten lopen: een voorvoet ontlastende schoen.
Deze schoen zorgt voor minimale belasting van de voorvoet.
Onafhankelijk van de toegepaste operatietechniek zal de anesthesist zorgen voor goede pijnstilling, bijvoorbeeld met een zenuwblokkade in de rug, bij de enkel of in de knieholte. Ook krijgt u een recept voor krachtige pijnstillers, waarmee de ervaring heeft uitgewezen dat de pijn na de operatie vaak erg meevalt.
Tijdens de operatie gaat uw orthopedisch chirurg uiterst steriel te werk, maar risico op infectie bestaat altijd tijdens de voetoperatie. Andere mogelijke complicaties, die niet vaak voorkomen, zijn: abnormale stijfheid van het grote teengewricht, overcorrectie, ondercorrectie (en later opnieuw ontstaan van de afwijking) en het niet aan elkaar groeien van het gecorrigeerde bot. Soms ontstaat een plekje met gevoelloosheid aan de voet, omdat een huidzenuwtje verkleefd of beschadigd kan raken door de ingreep.
Zie https://www.bergmanclinics.nl/bewegen/voet/hallux-valgus
(voorlopig met dank aan het betere kopieer-en-iets-aanpaswerk van de prachtige website van collega FF)